ماتریس SWOT چیست؟

ابزار تحلیلی بسیار کارآمد ماتریس SWOT یا مدل خط و مشی هاروارد،  برای شناسایی محیط بیرونی و درونی سازمان به کار برده می شود.  این ماتریس در مدیریت استراتژیک و همین چنین در بازاریابی جهت شناخت محیط سازمان استفاده می شود. در ادامه با مجله توسعه دهندگان همراه باشید.

ماتریس SWOT از حروف ابتدای مفاهیم قوت (Strength)، ضعف (Weakness)، فرصت (Opportunity) و تهدید (Threat) تشکیل شده است. در این ماتریس مفاهیم قوت و ضعف به محیط درون سازمان و فرصت و تهدید به محیط بیرون سازمان مربوط می شود.

برای انجام تحلیل سازمان خود به وسیله ماتریس SWOT گام های زیر را طی کنید:

قدم اول: شناسایی عوامل داخلی و خارجی

برای تهیه ماتریس SWOT ابتدا باید عوامل داخلی و خارجی که بر سازمان موثر هستند را شناسایی کنید. پس از اینکه تمامی نقاط قوت و ضعف، فرصت ها و تهدیدها مشخص شد، ماتریس های ارزیابی عوامل داخلی (IFE) و ارزیابی عوامل خارجی (EFE) تشکیل می‌شود. تمامی نقاط ضعف و قوت که مربوط به محیط داخل سازمان است در ماتریس IFE و فرصتها و تهدیدات محیط خارجی در ماتریس EFE تجزیه و تحلیل می شوند و  پس از آن وارد ماتریس QSPM شده و نمره دهی می شوند.

قدم دوم: تعیین وزن عوامل داخلی و خارجی

عوامل خارجی و داخلی را باید شناخته و آنها را براساس نقاط قوت و ضعف و فرصت ها و تهدیدها دسته بندی کنیم. سپس میزان اهمیت هر یک از آنها را مشخص کنیم. می توانیم از مدل فرایند تحلیل سلسله مراتبی کمک بگیریم و سلسله مراتب وزن هر یک از شاخص های عوامل داخلی و خارجی را مشخص کنیم. خروجی تکنیک تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، میزان اهمیت هر شاخص تصمیم گیری استراتژیک را نشان می دهد.

قدم سوم: ایجاد ماتریس ارزیابی عوامل داخلی و خارجی

برای این کار ابتدا عواملی را که تهیه کرده ایم، نوشته و به هر کدام بر اساس اهمیت، ضریبی از عدد صفر (بدون اهمیت) تا یک (بسیار مهم) اختصاص می دهیم. توجه داشته باشید جمع ضرایب نباید از عدد یک بیشتر شود. سپس به هر کدام از این عوامل از شماره 1 تا 4 نمره می دهیم. که نمره 1 نشان دهنده ضعف اساسی، نمره 2 ضعف کم، نمره 3 بیانگر نقطه قوت و نمره 4 نیز نشان دهنده قوت بسیار بالا در عامل می باشد. سپس ضریب هر عامل را در نمره آن ضرب کرده تا نمره نهایی سازمان به دست بیاید.

 

اگر میانگین این عدد از 2.5 کمتر باشد یعنی سازمان با ضعف روبرو است و اگر بالاتر از 2.5 باشد یعنی سازمان دارای قوت است.

این کار را برای هر دو ماتریس IFE و EFE انجام دهید.

 

قدم چهارم: طراحی ماتریس SWOT

عواملی چون قدرت، ضعف، فرصت و تهدید در ماتریس SWOT شناسایی شده و مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته اند. در ماتریسSWOT  هریک از این عوامل را لیست کرده و آنها را در سلول های مربوط به خودشان وارد کنید. بنابراین همواره این ماتریس چهار نوع استراتژی WO، WT، ST و SO به شما می دهد.

 

استراتژی های محافظه کارانه (WO): در این استراتژی هدف این است که از مزیت های موجود در فرصت ها برای جبران نقاط ضعف استفاده شود.

استراتژی های تدافعی (WT): هدف از این استراتژی، کم کردن نقاط ضعف داخلی و پرهیز از تهدیدات ناشی از محیط خارجی است. معمولا در چنین شرایطی سازمان در وضعیت مخاطره آمیز قرار دارد می توانیم از روش  انحلال، واگذاری کاهش عملیات، پیوستن به شرکت های دیگر از این بحران عبور کند.

استراتژی های تهاجمی (SO): در این استراتژی، سازمان با تکیه بر قوت های داخلیف بیشترین بهره را از فرصت های خارجی می برد. به همین دلیل بیشتر سازمان ها تمایل دارند در این موقعیت قرار بگیرند.

استراتژی های رقابتی (ST): در این استراتژی هدف سازمان این است که روش هایی استفاده شود تا از تاثیر منفی تهدیدات خارجی، با استفاده از نقاط قوت داخلی جلوگیری شود و سعی شود تهدیدات از بین بروند.