هر چیزی که لازم است از خدمت سربازی بدانید.
طبق قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران همه ی پسران بالای ۱۸ سال ایرانی را شامل می شود. البته به جز مواردی که مستثنی شده‌اند، همه مردان باید به خدمت سربازی بروند. در ایران برای اولین بار لایحهٔ خدمت اجباری نظام وظیفه در سال ۱۳۰۳ توسط رضا پهلوی به مجلس شورای ملی ارائه شد و به رغم مخالفت ملاکان بزرگ و روحانیون، قانون نظام اجباری که شامل سی و شش ماده بود در جلسه ۱۷۸ مجلس شورای ملی دوره به تصویب رسید.در ادامه با مجله توسعه دهندگان همراه باشید.
بسیاری از جوانان اعتقاد دارند که خدمت سربازی یعنی هدر دادن ۲ سال از بهترین سال‌های عمر! اما برخی از جمله مقامات نظامی آن را حرکتی مثمر ثمر برای کشور و مفید می داند. بسیاری همچنین گذراندن خدمت سربازی به مدت ۲ سال را بخشی از ادای دین هر فرد مذکر به کشور و نظام جمهوری اسلامی می‌دانند.
پشت سر گذاشتن دوره سربازی برای تمامی مشمولین اجباری است. مشمولینی که خدمت سربازی را به اتمام نرساندند از انجام هرگونه خدمات دولتی و خدمات شهری محروم می باشند از پایان این دوره از انجام هرگونه خدمات دولتی و استفاده از برخی خدمات شهروندی بازداشته می‌شوند، مگر با ارائه مدرک معافیت موقت. در مهر ماه ۱۳۹۶، شرط ارائه مدرک سربازی برای اخذ گواهینامه برداشته شد.
دوره‌های سربازی
اولین دوره سربازی، آموزشی نام دارد که معمولاً دو ماه به طول می کشد. همچنین به مدت زمانی که یک سرباز بیشتر از خدمت قانونی خود به خدمت سربازی ادامه دهد تا پایان خدمت، اضافه خدمت گفته می‌شود، که دلیل عمده آن تنبیهات است.
دوره آموزشی
یکی از اساسی ترین دوره‌های خدمت سربازی، دوره آموزشی است. در این دوره آموزش‌های نظامی به سربازان تعلیم می‌شود به صورتی که قادر باشند پس این دوره در جنگ نظامی حضور پیدا کنند. این دوره که زمان آن دو ماهه است، شامل آموزش‌هایی از قبیل اسلحه‌شناسی، آموزش تیراندازی، انواع استتار، مسیریابی در شب و روز و … است. این دوره ممکن است در هر کدام از پادگان‌های ارتش، سپاه و نیروی انتظامی باشد.
دوره کُد
دوره کد دوره‌ای دوماهه، بعد از دوران آموزشی است. سربازانی که دوره کد خورده باشند به جای اعزام به یگان خدمتی، به مدت دو ماه تحت آموزش‌های تخصصی قرار خواهند گرفت. تفاوت دوره کد با دوره آموزشی فقط در تخصصی بودن مطالب است. این دوره فقط مخصوص ارتش و نیروی انتظامی می‌باشد و برای رشته‌های مرتبط با نیاز ارتش و نیرو انتظامی تعبیه شده‌است تا ارتش و نیرو انتظامی نسبت به نیازهای تخصصی خود در دوره‌های دوماهه (دوره کد) نیروهای تخصصی خود را برای ادامه خدمت تربیت کنند.
این فرآیند را یاد بگیرید : چطور در پایان سربازی تسویه کنم؟
دوره خدمت
پس از دوره آموزشی دوره خدمت آغاز می‌شود. در این هنگام است که با توجه به میزان تحصیلات سربازان درجه نظامی دریافت می‌کنند و پس از تقسیم برای انجام ادامهٔ خدمت به شهرهای مختلف فرستاده می‌شوند. معمولاً سربازان تا پایان دوره خدمت در همان یگان خدمت خواهند کرد.
برخی از سربازان با توجه به تخصصشان و نیازهای نیروهای مسلح در کارهای غیرنظامی (مثلاً اداری) به کار گرفته می‌شوند.
۴ نوع خدمت سربازی بسته به شرایط و زمان، متفاوت است!
۴ نوع خدمت مقدس سربازی وجود دارد که مدت هر کدام متفاوت است. رئیس اداره سرمایه انسانی سرباز ستاد کل نیروهای مسلح گفت:
۱- خدمت در شرایط جنگی و درگیری یکی از انواع خدمت مقدس سربازی است که شامل خدمت کارکنان وظیفه در شرایط جنگی و درگیری می‌شود و مدت آن ۱۸ ماه است.
۲- خدمت در شرایط بد آب و هوا است و شامل خدمت وظیفه غیر بومی در مناطق امنیتی غیر درگیر، مناطق عملیاتی محروم و بد آب و هوا می‌شود و مدت زمان آن ۱۹ ماه است.
۳- خدمت در شرایط عادی و شامل خدمت نظام وظیفه در نیروهای مسلح و یگان‌های حفاظت در مناطق عادی می‌شود و مدت زمان آن ۲۱ ماه است.
۴- خدمت مقدس سربازی، خدمت به صورت امریه است که شامل خدمت کارکنان مامور به خدمت در دستگاه‌های غیر نظامی می‌شود و مدت زمان آن ۲۴ ماه است.
کسری خدمت
۴ راه برای کاهش خدمت مشمولان غیر غایب وجود دارد:
- کسری خدمت ایثارگران
- کارکنان وظیفه غیربومی در مناطق امنیتی غیردرگیر، مناطق عملیاتی مناطق محروم و بد آب‌وهوا (کاهش زمان خدمت به ۱۹ ماه)
- کسری خدمت فرزند (سه ماه کسری خدمت به ازای هر فرزند)
- کسری خدمت نخبگان؛ کسری به میزان ۲ماه تا کل مدت خدمت
البته قبلا سربازان با توجه به میزان تحصیلاتشان مشمول کسری خدمت می‌شدند که دیگر این قانون لغو شده‌است. همچنین با توجه به ۲۱ ماهه شدن طول خدمت از سال ۱۳۹۴، ۳ ماه کسری مربوط به متأهل بودن لغو گردیده است.
این فرآیند را یاد بگیرید: چطور سرباز سپاه بشم؟
البته کسانی که سابقه بسیجی فعال داشته باشند، می توانند حداکثر تا ۶ ماه کسر خدمت بگیرند و می‌توانند در سپاه خدمت کنند. از دهه ۸۰ شمسیخدمت در سپاه در بین سربازان به خدمت آسان تر مشهور شده است زیرا حضور در صف صبحگاهی اردوگاه ساعت ۸ تا ۱۰ (پرسنلی و غیر پرسنلی) انجام شده و حداکثر ۶ ماه را در هر زمانی می‌توانند حضور نداشته باشند. مدت زمان لازم برای ۶ ماه کسر خدمت ۲ سال بسیج فعال (کارت بسیج فعال بر خلاف بسیج ساده) است اگرچه در اخبار به آن اشاره‌ای نمی‌شود. در ارتش در دهه ۱۳۶۰ و ۷۰ اگر شخصی در خدمت سربازی علیه یک فساد داخلی رخ داده در دادگاه نظامی شهادت می‌داد به احتمال بسیار پیشنهاد استخدام با ارتقاء درجه و مزایا دریافت می‌کرد که به مبارزه با فساد بسیار کمک می‌شد.
انواع معافیت از خدمت سربازی
بعضی افراد که دارای مصدومیت یا نارسایی‌های جسمی یا ذهنی و یا برخی شرایط اجتماعی و سیاسی هستند از خدمت معاف می‌شوند.
اساساً دو نوع معافیت وجود دارد: معافیت موقت و معافیت دائم
۱- بنیاد ملی نخبگان:
افرادی که دارای شرایطی خاص باشند، از طریق بنیاد ملی نخبگان می‌توانند دوره سربازی را با طی دوره آموزشی و انجام یک پروژه به جای مابقی دوره، به اتمام برسانند.
۲- معافیت پزشکی:
دارا بودن شرایط خاص جسمی یا روانی، یکی از امکان‌های معافیت است.
۳- معافیت کفالت:
معافیت کفالت به معافیتی گفته می‌شود که به دلیل سرپرستی از افراد خانواده به شخص مشمول داده می‌شود
جانبازان می‌توانند برای فرزند خود معافیت کفالت بگیرند. در صورتی که درصد جانبازی بیش از ۲۵٪ باشد، می‌توانند فرزند دیگر خود را نیز از خدمت معاف کنند
۴- معافیت تحصیلی:
معافیت تحصیلی جزو معافیت‌های موقت است، به این معنی که دانش‌آموزان و دانشجویان تا زمانی که تحصیل می‌کنند از خدمت معاف هستند.
معافیت سه برادری
این نوع معافیت در اردیبهشت ماه سال ۱۳۸۸، مسئولین سازمان وظیفه عمومی جمهوری اسلامی ایران به دلیل تراکم بیش از حد مشمولین خدمت سربازی، قوانین جدید معافیت را اعلام کردند. که این نوع معافیت از اول فروردین ۱۳۹۱ متوقف شده است.